1. Czynna i bierna
Agresja czynna - to działania szkodliwe dla osób lub
przedmiotów, na które je się kieruje. Z reguły bywa głośna i
widoczna. Jej zewnętrzne oznaki to: krzyki, oskarżenia,
złośliwości, szyderstwa, groźby i fizyczny atak. Najczęściej
jest próbą ochrony samego siebie (poczucie własnej wartości,
własnych potrzeb, przekonań czy stanu posiadania), a jej
przyczyną jest głęboki brak poczucia bezpieczeństwa czy reakcja
na frustrację. Często bywa także sposobem wyrażania negatywnych
emocji lub osiągnięcia czegoś (np. pewnych dóbr materialnych).
Agresja bierna - to próby manipulacji drugą osobą,
dokuczanie jej lub ranienie bez ryzykowania otwartego konfliktu.
Agresja bierna jest bardziej destrukcyjna od czynnej. Bierny
agresor nie daje się złapać na gorącym uczynku. Dzieci, które
uciekają się do agresji biernej, zazwyczaj zaprzeczają, że czują
gniew wobec drugiej osoby czy wobec samego siebie. Bierna
agresja to: nieodzywanie się, naburmuszona mina, obrażanie się.
2. Bezpośrednia i przeniesiona
Agresja bezpośrednia - jest skierowana na osoby będące
powodem frustracji.
Agresja przeniesiona - zwraca się ku osobom, które nie miały
nic wspólnego z frustracją agresora. Mamy z nią do czynienia u
dziecka, które np. surowo karane przez rodzica w domu, zachowuje
się agresywnie wobec słabszych kolegów w szkole, bijąc ich i
dokuczając im w różny sposób.
Agresja przeniesiona zakłóca relacje współżycia
grupowego, np. klasy szkolnej, gdyż atak następuje bez żadnego
zrozumiałego dla innych powodu. Wzbudza to poczucie krzywdy,
przeświadczenie o niesprawiedliwym traktowaniu, a nieraz również
chęć zemsty i odwetu za doznane przykrości, co przyczynia się do
powstawania i narastania konfliktów grupowych.
3. Fizyczna, werbalna i
emocjonalna
Agresja fizyczna - może przybierać formę zachowań
napastliwych lub destruktywnych o bezpośrednim lub pośrednim
charakterze. Do bezpośrednich zachowań należą te, które
przybierają formę trwających stosunkowo krótko ruchów
poszczególnych części ciała: rąk (uderzenie, trącenie,
szarpanie), nóg (nastąpnięcie, podstawienie nogi, kopnięcie),
mięśni twarzy (wykrzywianie się, przedrzeźnianie). Atak może
odbywać się przy użyciu prostych narzędzi, takich jak: szpilka,
linijka, kamień.
Agresja często wyraża się w formie złożonych zachowań
napastliwych i przybiera postać bójek, pobić, przestraszania
kogoś, niesprawiedliwego traktowania. Pośrednie zachowania
napastliwe występują zazwyczaj jako: dokuczanie, przeszkadzanie,
zanieczyszczanie, chowanie lub zamiana przedmiotów. Agresor
często działa anonimowo. Do zachowań destruktywnych należą:
rzucanie, uderzanie, kopanie, wybuchy złości. Pośrednie
zachowania destruktywne polegają na niszczeniu lub uszkadzaniu
rzeczy stanowiących własność osoby będącej przedmiotem agresji.
Agresja werbalna - to jeden ze sposobów wyrażania uczuć
negatywnych w formie i treści wypowiedzi: kłótnie, krzyki,
wyśmiewanie, przezywanie, ośmieszanie, dokuczliwość słowna. Może
przybierać formę bezpośrednich lub pośrednich wypowiedzi
napastliwych, szkodzących i poniżających.
Ø
Bezpośrednia agresja słowna wyraża się poprzez: wypowiedzi
napastliwe - tj. grożenie, straszenie, odpędzanie; wypowiedzi
szkodzące - tj. odbieranie uprawnień przysługujących danej
osobie, podawanie nieprawdziwych informacji; wypowiedzi
poniżające - takie jak: przezywanie, wyśmiewanie, wysuwanie
nieuzasadnionych wątpliwości.
Ø
Pośrednia agresja słowna to skierowane do osób trzecich
wypowiedzi agresywnych mających wyrządzić przykrość lub szkodę
danej osobie. Przejawia się
w wypowiedziach napastliwych,
szkodzących i poniżających.
Agresja emocjonalna - jest jednym ze skutków przeżywania
przez dziecko lęku lub złości, spowodowana jest najczęściej
brakiem zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa. Agresja
emocjonalna bezpośrednia może wywoływać: płacz, krzyk, ucieczkę,
bicie, plucie, kopanie.
4.Autoagresja
Brak wiary we własne siły,
zaburzenia w postrzeganiu własnej osoby, nieumiejętność
sprostania wymaganiom, brak nadziei- prowadzi to do zachowań
agresywnych skierowanych przeciw własnej osobie. Może to być
skłonność do zachowań ryzykownych, nieświadome działanie na
własną szkodę, lęk przed działaniem. Częstą formą działań
autodestrukcyjnych są zachowania związane z uzależnieniem.
Wiele osób uzależnionych ma pełną świadomość wyrządzanego sobie
zła, np. dla palacza o skłonnościach autodestrukcyjnych
ostrzeżenie o konsekwencjach zdrowotnych nie ma większego
znaczenia. Autoagresja może przyjmować różne postacie - np.:
drastyczne odchudzanie, samookaleczenia, próby samobójcze.
|