Przyczyny tkwiące w rodzinie:
- brak ciepła, zaangażowania, zainteresowania sprawami swego
dziecka,
- pobłażliwość i przyzwolenie na stosowanie agresji wobec
innych,
- brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe,
- brak jasno wyznaczonych granic - jak dziecku wolno się
zachowywać, a jak nie,
- stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach
między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka
- wychowanie w duchu „dziecko nie ma głosu",
- rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych metodami
„siłowymi",
- kryzysy domowe,
- podwójne wzorce zachowań (co innego się mówi, co innego robi),
- temperament dziecka.
Przyczyny istniejące w szkole:
*Czynniki związane z samą instytucją i organizacją szkoły, typu:
- hałas, mała przestrzeń i ograniczona ruchliwość,
- czas spędzony głównie w sposób ukierunkowany,
- zbyt wiele sytuacji bez możliwości wyboru, wycofania się z pracy
grupy,
- anonimowość uczniów i nauczycieli.
*Czynniki związane z relacjami nauczyciele - uczniowie, typu:
- chłód emocjonalny nauczycieli w stosunku do uczniów,
- niewłaściwe sposoby komunikowania się nauczycieli z uczniami,
- agresja i przemoc dorosłych na terenie szkoły,
- rozwiązywanie konfliktów dorośli - dzieci metodami „siłowymi"
- relacje oparte tylko na wymaganiach bez nagradzania i wzmacniania
pozytywnych.
*Czynniki związane z procesem nauczania, typu:
- zbyt dużo wymagań bez uwzględnienia potencjału i możliwości
dzieci,
- brak doceniania i podkreślania wysiłków i postępów dzieci,
skupianie na negatywach,
- niesprawiedliwość w traktowaniu i ocenianiu uczniów,
- mało uwagi poświęconej rozładowaniu napięć podczas lekcji,
- nuda i schematyczność podczas lekcji.
Poza tym:
- brak spójnych reakcji nauczycieli na agresywne zachowanie i akty
przemocy w szkole,
- brak jasnych reguł życia szkolnego,
- brak konsekwencji i zgodności nauczycieli w egzekwowaniu
przyjętych norm,
- brak poczucia współodpowiedzialności u uczniów za życie szkoły.
Wpływ grupy rówieśniczej:
*Dzieci mogą przyłączyć się do prześladowania kolegów, ponieważ:
- naśladują osobę z grupy, ocenianą przez nich pozytywnie (odważna,
silna),
- widzą, że używający przemocy uczeń odnosi korzyści, nie traci
swej popularności,
- naśladowany uczeń stosujący przemoc nie spotyka się z negatywnymi
konsekwencjami za strony dorosłych,
- w grupie rozmywa się odpowiedzialność (jeżeli jest się jednym z
wielu odpowiedzialność słabnie i zmniejsza się poczucie winy),
- długotrwałe dokuczanie ofierze powoduje, że uczniowie zmieniają
do niej swój stosunek, prześladowanie ofiary czyni ją w oczach
dzieci mniej wartościową, zasługującą na taki los, poczucie winy
maleje, wyrzuty sumienia słabną
Wpływ mediów:
*Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się przez dzieci
agresywnych zachowań.
*Dzieci wyraźniej uczą się zachowań agresywnych, gdy pokazywana
forma przemocy:
- przynosi sprawcy satysfakcję, nagrodę lub nie jest ukarana,
- jest demonstrowana przez atrakcyjną osobę, z którą dziecko może
się łatwo utożsamić,
- jest dokonywana jednocześnie przez wiele osób,
- jest usprawiedliwiona wyższymi racjami społecznymi,
- jest przedstawiona jako aprobowana społecznie,
- jest pokazana realistycznie i atrakcyjnie (można ją naśladować).
Media obniżają poziom empatii, współczucia u dzieci dla ofiar
oraz podwyższają próg tolerancji wobec przemocy, szczególnie
gdy:
- nie pokazują cierpienia, krzywdy ofiary przemocy,
- nie ukazują negatywnych skutków przemocy.
|